Descuartizador de Betanzos

Con cen anos de cárcere ás suas espaldas (50 e 48 por cabeza) foron condeados os autores materiales dun crimen que removeu á cidadanía galega en septembro de 2008. O caso foi bautizado pola prensa como o do «descuartizador de Betanzos», precisamente porque a parella condeada asasinó e desmembrou a sangre fría a dous amigos por un malentendido coa  propiedade dunha furgoneta. A noticia do hallazgo dos dous cadáveres nun monte de Ferrol conmocionou aos veciños desta localidade coruñesa, que durante días asistiron ao goteo de detalles sobre o sanguinolento crimen que os acusados ofreceron tras recoñecer que o fixeron para conseguir diñeiro para   drogas.

Prado Riveiro relatou con toda frialdad ao xuez cómo sucederon os feitos. Primeiro chegou ao piso das víctimas, cercano á casa onde él vivía coa sua muller. As duas parellas residían en Betanzos, La Coruña, e se veían con frecuencia. O criminal mantivo unha forte discusión coas víctimas porque lles había vendido un auto usado en 4.000 euros.

O novio da chica arxentina, José Gómez Rodríguez, lle había adelantado 500 euros. Pero o coche non andaba ben e, ademáis, Prado Riveiro non había feito o trámite para transferir o vehículo.
A parella lle recriminou as suas mentiras. Lle dixeron que sospechaban que el auto fora robado e Claudia o acusou de querer estafalos.

Despois de iso, a xoven foise ao seu traballo como camarera no veciño bar Europa. Cando seu novio se quedou solo con Prado Riveiro, éste aprovechou una distracción de Gómez Rodríguez e lle dio varios martillazos en la cabeza. Enseguida, cuando quedou inconsciente, vinte puñaladas. Eran as 15.15 e o asesino se fue do departamento levándose as chaves da casa a dunha camioneta das suas víctimas. Despois enviu a sua pareja, Adriana Amoedo Carreira, para que vigilara a Claudia no seu traballo.

As dez da noite a chica volveu ao seu departamento, abriu a porta e se encontró con que estaba a escuras. O asesino se abalanzou sobre ela e a matou con feroz ensañamiento.
Ao día seguiente, a parella de criminales comprou unha cuchilla e unha serra. O sábado e domingo descuartizaron os dous cadáveres. Ubicaron no cochecito do bebé de seu fillo paquetes con restos desmembrados e outros en un bidón e unha valija. O luns salieron del edificio e pusieron los envoltorios en la camioneta de sus víctimas.

Casi paralelamente á celebración do xuizo polo doble crimen de Betanzos se aceleraban as investigacions pola aparición dunha maleta que contenía os restos mortais dun neno, nun monte de Menorca. A macabra aparición turbou aos habitantes do municipio coruñés de Noia, que se enteraron polos titulares da prensa de que o menor falecido era o fillo dunha veciña do pobo que se había mudado á isla pitiusa dous anos atrás. Ao parecer, a nai dicía a quen preguntaba polo pequeno que se encontraba en Galicia coa sua familia e viceversa, polo que nadie notou a ausencia do neno de 9 anos hata tempo despois.

Despois do interrogatorio ao que foi sometida polos axentes, a proxenitora do fallecido se derrumbou e recoñeceu que había ahogado ao neno porque se sentiu «agobiada». Os obxetos hallados dentro e alrededor da maleta onde estaban os restos esqueléticos (un cómic, lápices de colores e roupa), permitiron identificar o corpo.

Crimenes sen resolver en Galicia

Galicia acumula na última decada unha veintena de casos sin resolver.
Algúns destes casos han pasado a mans dos equipos especializados en homicidios de la Policía Nacional que, pese a que o tempo transcurrido xoga na súa contra, buscan rastros cada vez máis dificiles de localizar.

Este é o caso da xoven viguesa Déborah Fernández Cervera, de 22 años. Saliu a correr coa sua prima o 30 de abril de 2002 por Samil e ninguen volveu a vela. Dez días despois o seu cadáver desnudo apareceu nunha cuneta de O Rosal, sen signos aparentes de violencia. A autopsia apunta que mantivo relaciones sexuais. Se non a mataron e faleceu de forma natural, alguen a desnudou e trasladou seu cadáver.

En abril de 2004 o empresario Manuel Salgado Fernández, de 56 años, falecía de dous disparos nun garaxe da calle Rosalía de Castro de Vigo. Tenía unha separación tormentosa coa sua muller e varios pleitos judiciales que, ao parecer, lle daban a él a mayoría dos bens. Su ex muller –que contratou detectives para seguile–, e o novio de ésta foron detidos ao sospecharse que puideron encargar o crime, pero o xulgado os deixou en libertad por falta de probas.

                                    

O campeón de remo portugués José Manuel Martínez, de 30 años, foi asasinado o día de San Valentín. A madrugada do 14 de febreiro de 2004 conducía un coche, no que viaxaba con varios amigos, pola autopista de Tui a Porriño. Un disparo acabou con su vida. Unha discusión de tráfico ou unha pelea previa en Caminha pudo ser o móvil.

Un dos máis tráxicos asasinatos é o triple crimen de Burgos. A ourensana Julia dos Santos, su marido Salvador Barrio e o fillo pequeno de ambos, Álvaro, morían de forma brutal no seu domicilio burgalés en junio de 2004. O outro fillo da parexa, un menor de 16 años, librabase da masacre porque estaba na escola. Tres años despois, en 2007, era detido como posible autor da morte da sua familia. As probas non foron concluyentes e quedou en libertad.

Os nenos non son víctimas habituales de crímenes sen resolver e os últimos casos en Galicia tiveron lugar a principios dos años 90. Un asasinato e dous desapariciones misteriosas, que terminaron co hallazgo dos cadáveres no monte, texen a crónica negra infantil.

Marcela e Elisa

Marcela e Elisa coñecéronse a mediados da década de 1880 na Escola Normal da Coruña, onde a primeira estudaba e a segunda, que xa rematara maxisterio, traballaba en labores de administración ou servizos. Entre elas foise establecendo unha íntima amizade, que axiña se converteu en amor. Os pais de Marcela fixeron o posible para afastar a súa filla de Elisa, e mesmo a enviaron a Madrid por algún tempo, mais os seus esforzos resultaron inútiles.

En 1888 inician a súa andaina como mestras en diversas escolas dos concellos de Coristanco, Vimianzo e Dumbría, procurando que os seus destinos estivesen o máis próximos posible. Cando non exercía a profesión, Elisa vivía coa súa amiga, encargándose dos labores domésticos.

Na primavera de 1901 producíronse diversas disputas entre elas, o que xustifica que Elisa abandone Dumbría e anuncie que ten previsto embarcar con rumbo á Habana. Asemade, Marcela fai saber aos veciños o seu propósito de casar cun curmán de Elisa, chamado Mario, que chegaría proximamente a Galicia. O seu parecido —advirte— era enorme.

Xa na Coruña, Elisa transfórmase en Mario: corta o pelo, viste roupas de home, fuma e cultiva un modesto bigote. Para legalizar a nova identidade, diríxese á igrexa de san Xurxo e confésalle ao párroco, Víctor Cortiella, que era fillo de pai protestante e quería abrazar a fe católica. O párroco, preocupado como estaba pola difusión do protestantismo, acelera os trámites e aos poucos días bautízao. Deseguido, Mario arranxa os papeis para a voda, que se celebra o 8 de xuño de 1901.

Animadas polo éxito do seu proxecto, tiveron a ousadía de retornar a Dumbría como marido e muller. Alí descóbrese o engano. O crego do lugar cualifícaas de sacrílegas e ameaza con entregar a quen fixera de home á Garda Civil.

Mario vese obrigado a fuxir de Dumbría e volve á Coruña. Víctor Cortiella, ao se decatar do engano, cítao na reitoral. El insiste na historia inicial, mais ao comprobar que xa non funciona afirma que é hermafrodita, predominando nel o elemento masculino sobre o feminino. Cortiella non se conforma con esta declaración e faino recoñecer por un médico, que certifica a súa condición feminina.

O matrimonio, acurralado polas autoridades, ten que abandonar Galicia e diríxese ao Porto, onde vive tranquilo durante algún tempo. Pero o 16 de agosto as dúas mulleres son detidas pola policía, a petición da xustiza coruñesa, que decretara orde de procura e captura por matrimonio ilegal. As autoridades españolas pretendían facerse cargo delas decontado, mais as portuguesas negáronse a entregalas sen unha petición formal de extradición. Foron encarceradas e xulgadas polos delitos cometidos en Portugal, dos que resultaron absolvidas.

                                   

Con todo, o refuxio que ofrecía Portugal tiña data de caducidade, pois fora aceptada a solicitude de extradición. Así que tiveron que fuxir de novo, esta vez con destino a Bos Aires. Marcela ía acompañada da súa filla, nacida no Porto o 6 de xaneiro de 1902.

En Bos Aires traballaron no servizo doméstico, o mesmo que outras moitas compatriotas. Pero como este tipo de ocupación non lles permitía vivir xuntas, en 1904 Elisa decidiu casar cun dinamarqués entrado en anos, posiblemente coa esperanza de que non lle restasen moitos anos de vida e de adquirir así os recursos económicos que lle permitisen retomar a convivencia con Marcela e a súa filla. O marido, ao saber que casara cunha das protagonistas do matrimonio sen home, denúnciaa, alegando, entre outros motivos, que se negaba a consumar o matrimonio. O xuíz, unha vez comprobado por tres médicos que Elisa era muller, decidiu sobreser o caso. A partir de entón, cando o poder deixa de se ocupar delas, pérdeselles a pista.

María Vázquez Suárez

                                                    

Maruja, como lle chamaba a súa familia, natural de Vilaescura, foi mestra na Pobra do Caramiñal e en Miño dende 1918 ata 1936, ano en que foi asasinada.

María Vázquez Suárez naceu en Santiago en 1895, filla de Joaquín Vázquez (de Vilaescura) e Andrea Suárez. O título de mestra superior acádao en 1913 e en 1918 é nomeada para a escola de nenas da Pobra do Caraminal.  En decembro de 1929 consigue a praza de mestra na escola nº 2 de Miño.

Dende o inicio da súa andaina profesional, interesouse pola formación pedagóxica, recibindo cursos de perfeccionamento na Coruña, e simpatizou co movemento de renovación pedagóxica que se estaba a impulsar pola República.

En Miño é lembrada pola súa actividade solidaria a prol das persoas máis desfavorecidas.

María militou no PSOE, participando en mitins e diversos actos, e foi fundadora da agrupación socialista de Miño en 1933. Estaba, tamén, afiliada a UGT dende 1933 e era socia de agrupacións feministas.

En 1933 María impartiu unha conferencia no local coruñés da Liga Internacional de Mulleres Ibéricas e Hispano-Americanas.

Contan que foi animada á “vida pública” polo seu pai, Joaquín Vázquez Fernández, militar retirado ascendido a capitán polos seus servizos na guerra de Cuba, que vira na súa filla unha grande oradora e defensora da liberdade.

No momento do golpe militar, María atopábase na Coruña, onde foi detida a inicios de agosto e trasladada ao cárcere de Pontedeume. Alí parece que sufríu tortura e ao seu pai nunca lle deixaron pasar a entregarlle roupa ou comida.

O 14 de agosto foi destituída como mestra.

Na madrugada do 19 de agosto, sacaron a María do cárcere, xunto con outros presos, e foi asasinada nunha praia de Miño. A súa morte non foi rexistrada ata decembro.

Foi acusada entre outras cousas de postular a escola laica e o amor libre, así como de enterrar á súa nai sen rito católico (cando Andrea morreu en 1934, realizáronlle un enterro civil). Ademais, foi tachada de “elemento peligrosísimo”.

Tras a súa morte, Joaquín foi obrigado a abandonar Miño.

                               

Dende o asasinato de Maruja, o pai, xa con máis de sesenta anos, caeu nunha depresión que o mantivo afastado da sociedade ata a súa morte, salvo polas esporádicas visitas a outros represaliados da comarca, acudindo todas as tardes a un pequeno agocho que acondicionou en Vilaescura, cerca de Penabión, e que é coñecido como a “casiña do capitán”.

Giulia Toffana

Na europa do século XVII, moitas mulleres vivían atrapadas en matrimonios opresivos, non existía a posibilidade de divorcio e a boa cuna non aseguraba un mellor trato. As fillas da nobleza pasaban de mano en mano como propiedades, eran moeda de cambio para tratos politicos e negocios importantes.

De modo que só había unha forma de escapar: a morte do amo.

A Giulia, que era madre dunha nena, se lla consideraba unha muller moi bella e distinguida. Quenes a coñecian veían normal que, tralo fallecimiento do cónyuge, pasara largos ratos nas perfumerias da sua cidade, deleitandose con fragancias para superar a pérdida.
Sen embargo, Giulia non era unha clienta mais: o que a ela lle interesaba era averiguar como se fabricaban as pocions.

Tras moitas horas observando a maestros alquimistas, Giulia dio con la fórmula que andaba buscando. Non era unha esencia perfumada, nin agua de rosas, senon un grácil veneno que acabou facendose famoso en toda Italia.
Sería bautizado anos despois co apelido da sua autora, Aqua Toffana, e a sua composición era a seguinte: arsénico, plomo e o arbusto belladona, unha planta que xa se utilizaba en exipto como narcótico, na antigua Grecia como afrodisíaco e na idade media pasou a formar parte da botica das bruxas.

Giulia intuiu que moitas mulleres desearían facerse com algunhas gotas, pues se trataba dun medio para la venganza muy util para señoritas e señoras: o veneno era indetectable, non tiña sabor e non deixaba rastro visible no cadaver. Non había autopsia capaz de detectalo.

Giulia formou á sua filla na fabricacion e a venta, mudouse a Roma reclutou a varia axudantes. Dende alí creou unha complexa rede de distribución: a toxina viaxaba en botes de maquillaje ou en pequenos frascos pensados para almacenar agua bendita e decorados coa imaxe de San Nicolas.
A administración da droga era facil e prometia discreción: sólo debían deixar caer unhas gotas sobre o guiso do día, ou nun vaso de bebida.
Despois da primeira toma, o home se sentiria cansado, con sintomas parecidos aos do resfriado. Trala segunda toma querria ir ao hospital e despois da terceira e probable que ordenarano seu ingreso nun hospital. Trala cuarta, o marido habria morto, e as asesinas podrian chorar afligidas a sua desaparición mentres organizaban a sua nova vida.

Era inimaxinable que entre todos os cosmeticos dun tocador se escondera un veneno letal, era impensable que unha esposa odiara ao seu marido. Giulia Toffana convertiuse nunha sicaria pionera que basaba su estrategia en reunións e o boca-oreja, como quen organiza un tuppersex. As clientas satisfechas recomendaban a Agua Toffana a outras mulleres que necesitaban axuda.

O éxito foi tal que Giulia e o seu equipo foron descubertas. Se di que cando unha das suas clientas estaba a punto de servir un plato de sopa envanenada ao sue marido arrepintiuse, confesou, desvelando o apelido da sua proveedora.

O negocio de Toffana foi exposto ás autoridades papales e o rumor extendouse: moita xente apollou publicamente á alquimista e a sua filla, mentres que outros denunciaban que a quelas mulleres habian envenenado a auga de Palermo, Napoles e Roma.

As toffana refuxiaronse nunha igrexa, pero a policia entrou no santuario para interrogalas.
A leyenda di que Giulia foi torturada ata confesar a magnitude do seu crimen: recoñeceu haber provocado a morte a 600 homes solo en Roma entre 1633 e 1651.
En Xullo de 1659, Giulia Toffana foi executada xunto a sua filla e catro das suas axudantes. O lugar elixido foi a praza de Campo de Friori. O seu cadaver foi lanzado dende o alto da igrexa que lle habia servido de refuxio momentáneo para o seu gran pecado.

Toffana foi unha asesina en masa, pero tamén a unica proveedora de herramientas de autodefensa para as mulleres da época, victimas de todo tipo de abusos e atrocidades. Sobre carentes de voz e credibilidade.